Inlandsbanan: het indrukwekkende Zweedse spoortraject, dat ver van de drukte van de grote steden ligt en maar liefst 1288 kilometer lang is. Dit historische spoortraject doorkruist het land van Zuid naar Noord, langs hoge bergen en uitgestrekte gletsjers.
Reizen met de Inlandsbanan, waarschijnlijk iets dat je nog niet hebt gedaan. Het is een spannende en andere manier om Zweden te verkennen.
Deze Inlandsbanan, baan door het binnenland, geeft je uitzicht op de belangrijkste berggebieden van Zweden. De route begint bij het grootste Zweedse meer Vänern in het zuiden, gaat via het hart van Zweden en eindigt in de Poolcirkel.
De Inlandsbanan is wellicht het meest tastbare bewijs voor een veranderend Zweden, dat in 19e en 20e eeuw omschakelde van een boerenland naar een geïndustrialiseerde maatschappij. Voor heel Zweden, ook het grondstoffenrijke binnenland, werd grote voorspoed verwacht en daar paste een robuuste infrastructuur bij.
Grootschaligheidsdrift van het bedrijfsleven en nieuwe vervoersvormen als auto’s en vliegtuigen ondermijnden echter al kort na de voltooiing in 1937 het economisch belang van de Inlandsbanan. In de jaren ’80 maakte de Inlandsbanan een succesvolle doorstart met de focus op toerisme.
Recent geniet de Inlandsbanan opnieuw warme belangstelling als milieuvriendelijk alternatief voor de transportsector. De spoorweg die ooit geheel leek te verdwijnen, wordt zo alsnog de ruggengraat van het moderne goederenvervoer in de noordelijke helft van Zweden. Zomer 2012 wordt daarvoor een deel van het traject (Arvidsjaur – Jokkmokk) flink verbeterd.
Mora
Het zuidelijk deel van de Inlandsbanan-route van/naar Filipstad en Kristinehamn wordt niet afgelegd door treinen, maar bussen. Het hedendaagse startpunt is daarmee Mora, aan het Siljan-meer in Midden-Zweden. Hier kom je gemakkelijk met de trein over de Dalabanan, vanuit Uppsala bij Stockholm en internationaal vliegveld Stockholm-Arlanda. Vergeet voor vertrek in Mora niet om het berenpark in Orsa Grönklitt te bezoeken, nog geen 30 kilometer met bus, auto of fiets naar het noorden.
Y1-trein
Stap daarna in Mora aan boord van een van de dozijn gerenoveerde Y1-dieselaangedreven boemeltreinen, gebouwd tussen 1979 en 1981 door het Italiaanse Fiat en de Zweedse Kalmar Verkstad (KVAB). Twee van de twaalf treinen rijden nog met de originele Fiat-motor, de overige hebben krachtigere Volvo-motoren gekregen.
Härjedalen
Het eerste deel van de reis gaat over 44 bruggen, onder vijf viaducten en langs vijf tussenstations naar Östersund. Je kruist op het 310 kilometer lange traject door Härjedalen. Deze bergstreek heeft nog geen 11.000 inwoners, maar is even fors als Nederland ten zuiden van de grote rivieren. Uit centrumgemeente Sveg komt schrijver Henning Mankell, de schepper van de bekende Wallander-serie. Het dorp Vemdalen is in de winter een populaire skibestemming.
Åre-Östersund
De regionale hoofdstad Östersund (60.000 inw.) in de streek Jämtland is de belangrijkste stop op de route van de Inlandsbanan. De Jämts staan bekend om hun ondernemerschap. Tot de komst van de spoorwegen in de 20e eeuw ondernamen de Jämts expedities door het winterlandschap naar verschillende markten in de omgeving. Nog altijd is de streek de regio met relatief veel zelfstandige ondernemers en met verhoudingsgewijs veel zakenvrouwen. Vanuit Östersund kun je met de bus of huurauto gemakkelijk naar hét winter- en zomerbergsportgebied van Zweden: Åre nabij de Noorse grens.
Noordelijke Inlandsbanan
Nog 780 kilometer aan Inlandsbanan resteert bij het verlaten van Östersund in noordelijke richting. Het reliëf van het landschap is overduidelijk, want de trein passeert 140 bruggen en gaat door één tunnel om in Gällivare te eindigen. Van de achttien tussenstations is Arvidsjaur het meest bekend. Op twee circuits rond het stadje testen veel Europese internationale autofabrikanten hun nieuwste prototypes in winterse omstandigheden.
Stoomlocomotief
Bij Arvidsjaur kun je een stukje in rijtuigen voortgetrokken door de in 1915 door Atlas in Stockholm gebouwde stoomlocomotief 1241, model E2, van de lokale spoorwegvereniging (Arvidsjaur Järnvägförening). Voor de zomer van 2012 staan ritten gepland van 13 juli tot en met 11 augustus tussen Arvidsjaur en Slangnäs, ten zuidwesten van het stadje.
Poolcirkel
Ten noorden van Arvidsjaur passeert de Inlandsbanan de Poolcirkel en resteren nog drie stations. Jokkmokk, tussenstop Porjus en eindpunt Gällivare zijn springplank voor een trip door Laponia. Dit 9400 km2 grote Unesco-werelderfgoed strekt zich uit tot de Noorse grens.
In Laponia vind je veel cultuur van het Sami-volk van Noord-Scandinavië, maar ook de indrukwekkende nationale parken Sarek, Padjelanta en Stora Sjöfallet. De bergtoppen reiken tot 2000 meter boven zeeniveau en met circa honderd stuks is Laponia het meest gletsjerrijke gebied van Zweden.
Wil je verder per spoor, stap dan in Gällivare op de trein naar de stranden aan de Botnische Golf. Of naar het hoge noorden, naar het IJshotel, Europa’s grootste civiele ruimtebasis of naar de Noorse eilandengroep Lofoten.
Inlandsbananmuséet
Meer geschiedenis van de Inlandsbanan kun je het beste zelf ervaren in het Inlandsbananmuséet (museum) in het oude stationsgebouw van Sorsele aan de Inlandsbanan. Het museum is volgens het toerismeinformatiebureau van de streek het hele jaar open. Sorsele ligt ten zuidenwesten van Arvidsjaur.
Nog meer info over Zweden buiten deze bijzondere treinreis is te vinden op deze drie sites:
http://www.visitsweden.com/zweden/, http://komjebuitenspelen.com/en http://komjebuitenspelen.com/http:/www.visitsweden.com/zweden/Regios-en-steden/Noord-Zweden-en-Zweeds-Lapland/
Interesse om met de Inlandsbanan Zweden te verkennen, vraag dan hier de Inlandsnaman Travel Brochure in de Engelse taal aan. Een prachtige gids van 68 pagina’s met foto’s, kaartjes en adressen. Het boekingsadres van Inlandsbanan vindt je op pagina 67 of op internet http://www.inlandsbanan.se/